Meteen naar de inhoud
Home » Blog » Hoogbegaafdheid en TOS:Een brein op topsnelheid, een motor die hapert.

Hoogbegaafdheid en TOS:
Een brein op topsnelheid, een motor die hapert.

Kinderen met zowel hoogbegaafdheid als een taalontwikkelingsstoornis (TOS) bevinden zich in een bijzondere en soms uitdagende situatie. Hoogbegaafde kinderen kunnen snel, associatief en creatief denken, juist dat snelle denken kan ertoe leiden dat ze sneller hun eigen gedachten kwijtraken.

Tegelijkertijd brengt TOS extra moeilijkheden met zich mee op het gebied van taalverwerking en de innerlijke stem, die helpt bij het plannen en uitvoeren van taken. Wat gebeurt er als deze twee kenmerken samenkomen?

Casus: Sam’s Gedachtenstorm
Sam (5 jaar) is een nieuwsgierige, snel denkende en associerende jongen met een enorme interesse in de ruimte. Hij stelt vragen waar volwassenen even over moeten nadenken: “Hoeveel melkwegstelsels zijn er eigenlijk?” of “Waarom blijven planeten zweven?” Maar Sam heeft ook een TOS, waardoor hij moeite heeft met het verwoorden van zijn gedachten en het plannen van taken.

Op een ochtend in de klas krijgt Sam de opdracht om een tekening te maken van zijn favoriete planeet. Enthousiast begint hij, maar terwijl hij kleurt, bedenkt hij opeens dat Jupiter eigenlijk meer manen heeft dan hij dacht. Zijn gedachten schieten naar een documentaire die hij ooit zag en hij wil dit delen met zijn juf. Maar tegen de tijd dat hij zijn verhaal heeft opgebouwd en duidelijkheeft kunnen maken, weet hij niet meer wat hij aan het doen was. Zijn tekening ligt half af op tafel en hij gaat rondlopen.

Wanneer de juf hem vraagt door te gaan, weet hij niet meer wat de opdracht was en welk plan hij in zijn hoofd had. “Waar moet ik mee doorgaan?”, vraagt hij zich af en dus loopt hij nog even verder door de klas.


Zijn innerlijke stem, die hem normaal zou helpen herinneren wat hij moet doen en met welke stappen, werkt niet goed door de TOS.

Juf spreekt hem nogmaals aan, dit keer merkt Sam de irritatir in de stem van de juf op. Hij voelt zich gefrustreerd, raakt in de stress en zegt: “Ik weet het niet meer.”

De wisselwerking: snel denken vs. moeite met aansturing
Sam’s situatie laat zien hoe de combinatie van hoogbegaafdheid en TOS een uitdaging kan zijn:
• Snel associatief denken: Sam’s gedachten gaan razendsnel van het ene naar het andere onderwerp, waardoor hij soms verdwaalt in zijn eigen ideeën.
• Innerlijke stem en taakaansturing: Door de TOS is het moeilijk om zichzelf innerlijk aan te sturen en een taak te hervatten nadat hij is afgeleid.
• Frustratie en blokkade: Sam weet vaak het antwoord wel, maar kan het niet altijd goed verwoorden of zijn taak opnieuw oppakken.

Hoe kunnen we helpen?
Om kinderen zoals Sam te ondersteunen, kunnen we strategieën inzetten die zowel rekening houden met hun snelle denkvermogen als hun taaluitdagingen:
• Visuele ondersteuning: Gebruik pictogrammen of stappenplannen om opdrachten overzichtelijk te houden.
• Extra verwerkingstijd: Geef ruimte voor denkpauzes en help bij het verwoorden van gedachten.
• Taal en denkproces verbinden: Werk met mindmaps of tekeningen om Sam’s gedachten te structureren.
• Rustmomenten inbouwen: Creëer momenten waarop het kind gedachten kan ordenen voordat het verdergaat.

Door goed aan te sluiten bij zowel de sterke als de kwetsbare kanten van deze kinderen, kunnen we hen helpen om hun talenten te benutten en beter om te gaan met hun communicatieve uitdagingen. Door te modellen versterken we de ontwikkeling van de innerlijke stem, o.a om te leren organiseren en structureren.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *