In een klaslokaal van een basisschool zit een groep leerlingen geconcentreerd te luisteren naar de leraar die een nieuw onderwerp introduceert.
In het midden van de kamer zit Tim, een hoogbegaafde leerling, met een gefronste blik terwijl hij zijn gedachten probeert te ordenen. Hij knijpt zijn potlood stevig vast, zijn hoofd gevuld met complexe ideeën die door zijn brein razen.
Wanneer de leraar vraagt om vragen of opmerkingen, springen de handen van zijn klasgenoten enthousiast omhoog, maar Tim aarzelt. Hij wil zijn gedachten delen, maar worstelt met het vinden van de juiste woorden om zijn diepgravende inzichten te communiceren.
Ondertussen zit Lisa, een ander hoogbegaafd meisje, aan haar bureau met een blik van frustratie. Ze heeft zoveel te zeggen, maar voelt zich belemmerd door de angst om niet begrepen te worden door haar klasgenoten.
Het snelle denken versus het spreektempo
Een van de meest voorkomende kenmerken van hoogbegaafdheid is een snel werkend en intens brein dat in staat is om complexe ideeën snel te begrijpen en verbanden te leggen.
Dit snelle denkproces kan echter leiden tot een kloof tussen het denken en het spreken. Hoogbegaafde kinderen kunnen merken dat hun gedachten te snel gaan voor hun vermogen om ze adequaat onder woorden te brengen.
Het associatieve denken kan daarnaast het overbrengen van een essentie bemoeilijken.
Terwijl de kinderen nadenken over de woorden die ze in gaan zetten om hun gedachten over te brengen, springen er dikwijls nog andere gedachten op, hetgeen maakt dat het een uitdaging kan zijn om de reeds ingezette lijn vast te houden om een samenhangend verhaal over te kunnen brengen.
Angst voor onbegrip
Naast de uitdagingen van snel en associatief denken en langzaam spreken, kunnen hoogbegaafde kinderen ook worstelen met de angst om niet begrepen te worden door hun leeftijdsgenoten. Ze kunnen het gevoel hebben of ervaren dat hun gedachten te complex zijn voor anderen om te begrijpen, wat kan leiden tot terughoudendheid om zichzelf uit te drukken.
Dit kan resulteren in frustratie en het gevoel van vastlopen in hun eigen denkproces, zoals we hebben gezien in het voorbeeld van Tim en Lisa.

Hoogbegaafdheid i.c.m een TOS
Bij kinderen die daarnaast ook te maken hebben met een TOS, kunnen specifieke taalproblemen nog voor een extra uitdagingen zorgen. Een verminderde (actieve) woordenschat, woordvindingsproblematiek, problemen met de (grammaticale) zinsvorming, een zwak (verbaal) werkgeheugen, problemen op het gebied van de Tom (theorie of mind) en een zwakke(re) innerlijke stem zijn voorbeelden van (factoren die van invloed zijn op) deze specifieke taalproblemen.
Afhankelijk van op welke de taaldomeinen de TOS tot uiting komt en in welke gradatie, zien we dat veel hoogbegaafde kinderen met een TOS hun intelligentie in kunnen zetten om te compenseren en daarmee de (ernst van de) problemen te lijken maskeren.
Het voordeel van de intelligentie, kan ook een nadeel worden. De vermogens tot compenseren en maskeren kost vaak ontzettend veel energie van deze kinderen en op lange termijn zien we vaak dat deze kinderen ‘uitgeblust en ‘op’ raken, hetgeen van invloed is op o.a. het leren leren en het welbevinden van het kind.
Deze kinderen hebben een rijke innerlijke (gevoels)wereld vol complexe ideeën en inzichten die wachten om te worden gedeeld. De taalbarrières kunnen als een onzichtbare muur fungeren, waardoor hun gedachten gevangen blijven in een innerlijke gevangenis. Dit kan leiden tot gevoelens van onbegrip, frustratie, eenzaamheid en zelfs een gebrek aan zelfvertrouwen en/ of twijfels over hun eigen kunnen en zijn, kortom het welbevinden van het kind.
Het is (voor ieder kind) van essentieel belang een veilige ruimte waarin ze zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen, te bieden. Begrip voor de uitdagingen van deze kinderen en in verbinding blijven, is de basis. Daarnaast is het van belang om goed te kijken wat het kind nodig heeft, waar het kind belemmering door ervaart en vooral wat en wanneer het al goed lukt.
Het gaat om het koesteren van hun unieke gaven en het aanmoedigen en leren kennen van hun authentieke zelf.
Want uiteindelijk is het delen van onze gedachten niet alleen een manier om onszelf uit te drukken en in verbinding te staan met onszelf, maar ook om verbinding te maken met de wereld om ons heen.